Όχι πατέρα...η αλήθεια βρίσκεται στους Χούλιγκανς! Γκέγκε? (Μέρος 1ο)

Και όμως, η περίφημη ταινία του Κώστα Καραγιάννη από το μακρινό '83 είναι ίσως η πρώτη στην ιστορία του κινηματογράφου που ασχολήθηκε με το φαινόμενο του χουλιγκανισμού στην πιο βίαιη μορφή του (καθώς απλές αναφορές υπήρχαν και σε άλλες ταινίες). Αν και η Αγγλία υπήρξε πρωτοπόρος στο θέμα της γηπεδικής βίας στα 70's και στα 80's, η πρώτη βρετανική ταινία που γνωρίζω πάνω στο θέμα, δεν είναι άλλη από το εκπληκτικό, ωμό και ρεαλιστικό "The Firm" του τρομερού σκηνοθέτη Alan Clarke, το 1988 και μάλιστα ως τηλεταινία, αφού η Αγγλία πληγωμένη από το κύμα βίας στα γήπεδα και της τραγωδίας του Heysel στις Βρυξέλλες σίγουρα δεν ενθάρρυνε τέτοιες προσπάθειες, με τα γεγονότα να είναι νωπά.
Αν και ο όρος χούλιγκαν αποδόθηκε ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα σε άτομα που προξενούσαν μικροφασαρίες μεμονωμένα στα γήπεδα, εγώ θα αναφερθώ εδώ στη μόδα που φαίνεται να "ξαναγύρισε" κυρίως λόγω των ταινιών "Football factory" και "Green street hooligans" και του εξαιρετικά στυλιζαρισμένου τρόπου ζωής των περίφημων εταιρειών (Firms όπως ονομάζονται στην Αγγλία) που οργανωμένα δίνουν ραντεβού για ξύλο και βιαιοπραγίες και τα μέλη τους υπάγονται σε ένα είδος άτυπης ιεραρχίας με τον αρχηγό (ή τους αρχηγούς) και τους απλούς στρατιώτες. Είτε συμφωνείτε με το φαινόμενο είτε όχι, το γήπεδο είναι η σύγχρονη ρωμαϊκή αρένα και το ποδόσφαιρο ο κύριος αγωγός της συσσωρευμένης ενέργειας του απλού λαού, της εργατικής (και πλέον όχι μόνο!) τάξης, που όπως τον **μάνε όλη την εβδομάδα στην καθημερινότητά του, περιμένει να βγάλει τα απωθημένα του και να εκδικηθεί το πεπρωμένο του κάθε Σάββατο ή Κυριακή.
Λόγω του ότι στην Αμερική το ποδόσφαιρο δεν είναι διαδεδομένο κι εκεί η νεολαία δημιουργεί άλλου τύπου συμμορίες για να ξεσπά (πολύ χειρότερες από αυτές των χούλιγκαν), το Χόλυγουντ δεν έδειξε ενδιαφέρον να γυρίσει ταινίες πάνω στο θέμα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν πάνω από καμιά 15αριά ταινίες που να ασχολούνται με το φαινόμενο της οργανωμένης γηπεδικής βίας. Διάλεξα λοιπόν 10 από αυτές που θεωρώ και τις πιο αξιόλογες και τις αναφέρω αναλυτικά παρακάτω σε δύο μέρη:

1. I.D. (1995) Directed by Philip Davis
Ίσως η καλύτερη ταινία με hooligans που έχει βγει ποτέ και αρκετά παραγνωρισμένη. Μία ομάδα τεσσάρων αστυνομικών τη δεκαετία του '80 στο East London, σε undercover αποστολή, γίνονται μέλη του fan club της φανταστικής Shadwell F.C. (προφανώς ο σεναριογράφος είχε στο μυαλό του την πραγματική ομάδα Milwall) και προσπαθούν να ξεσκεπάσουν τους πρωταίτιους διαφόρων βιαιοπραγιών υποδυόμενοι οι ίδιοι τους χούλιγκαν. Η καθημερινή τους επαφή με τα μέλη της "εταιρείας" αυτής, φέρνει μάλλον αντίθετα αποτελέσματα, αφού αρχίζουν να μαγνητίζονται από το δέσιμο και την αλληλουποστήριξη μεταξύ των μελών του fan club και βυθίζονται σε μία πρωτόγνωρη για αυτούς εμπειρία που σχεδόν αλλοιώνει το χαρακτήρα τους, με οδυνηρά για κάποιους αποτελέσματα. Η γοητεία που προκαλεί η βία κι ένας πιο ελεύθερος τρόπος ζωής, που είδαμε σε ταινίες όπως το "No man's land", το "Bad Influence", το "Donnie Brasco", το "Fight Club", το "Cruisin" κτλ. βρίσκει σε αυτή την ταινία μία απίστευτα ωμή απεικόνιση, μια πραγματική κάθοδο στα ένστικτα του ανθρώπου χωρίς επιστροφή. Η σκηνή του φινάλε είναι απλά σοκαριστική!

2. The Firm (1988) Directed by Alan Clarke
Χωρίς φρου φρου, αρώματα και υπερβολές, ο Alan Clarke σκηνοθέτης των τρομερών "Scum" και "Made in Britain" σκηνοθετεί τον Gary Oldman σε έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας του ως πρώτη μούρη της περίφημης InterCity Firm, ή αλλιώς των χούλιγκαν της West Ham (γνωστών και ως Σφυριά) που χρησιμοποιούσαν τα τρένα της ομώνυμης εταιρείας για να μετακινούνται και να πράττουν το θεάρεστο έργο τους. Μάλιστα άφηναν και την περίφημη κάρτα στα στραπατσαρισμένα θύματά τους που έλεγε "Συγχαρητήρια, μόλις συναντήσατε την ICF!". O Gary Oldman, λοιπόν, υποδυόμενος τον Bixie, αρχηγό της ICF, μεσίτη το πρωί και ξυλοδάρτη το βράδυ, ονειρεύεται να ενώσει τις τρεις πιο δυνατές "εταιρείες" υπό την αρχηγία του με σκοπό να κυριαρχήσουν στα γήπεδα της Γερμανίας για το επερχόμενο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. 70 μόλις λεπτά ωμού ρεαλισμού, που αρκούν όμως για να σας κάνουν να μην ξεχάσετε ποτέ τις φάτσες που παίζουν!

3. Rise of the Footsoldier (2007) Directed by Julian Gilbey
Το αριστούργημα του Julian Gilbey ξεκινά ως κλασσική ταινία για χούλιγκανς, παρακολουθώντας την πορεία του υπαρκτού προσώπου Carlton Leach από απλού μέλους της ICF μέχρι την άνοδό του ως αρχηγού μιας εκ των πιο διαβόητων συμμοριών του Essex που είχε τρομοκρατήσει το νυχτερινό Λονδίνο τη δεκαετία του '80 και για αρκετά χρόνια. Η ταινία είναι σαφέστατα μία από τις πιο βίαιες που έχω δει ποτέ, με τρομερό ξεδίπλωμα της ιστορίας κι εκπληκτικά υποβλητική σκηνοθεσία που δεν σε αφήνει να πάρεις τα μάτια σου λεπτό από πάνω της. Ναρκωτικά, ecstasy, χούλιγκανς, συμμορίες, μπραβιλίκια, στεροειδή και η εποχή της απαρχής του rave και της χορευτικής μουσικής σε μία ζοφερή απεικόνιση που θα σας στοιχειώσει το μυαλό! Όσοι τη δείτε ή την έχετε δει, αναζητήστε και το επίσης καλό Essex Boys (2000) του Terry Winsor που επικεντρώνεται όμως κυρίως στα μετέπειτα χρόνια της εγκληματικής ομάδας του Leach.

4. Arrivederci Milwall (1990) Directed by Charles McDougall
Εξαιρετικά δυσεύρετη ταινία και για άλλη μια φορά, ωμή καταγραφή των βρετανών χούλιγκαν (και συγκεκριμένα αυτών της Millwall) οι οποίοι ταξιδεύουν για το παγκόσμιο κύπελλο του '82 στην Ισπανία και προβαίνουν σε διάφορους βανδαλισμούς με οδυνηρά αποτελέσματα. Η ταινία είναι από τις καλύτερες του είδους διότι δεν ηθικολογεί και δεν αποδοκιμάζει αλλά ούτε κι επιδοκιμάζει τη βία που προέρχεται από τα γήπεδα, αλλά αφήνει τον θεατή να κρίνει μόνος του. Επίσης, προσπαθεί να συνδυάσει τον εθνικισμό με τον χουλιγκανισμό κάνοντας αναφορά στο βομβαρδισμό των νήσων Falklands και στη "νίκη" των Βρετανικών στρατευμάτων, που κατά κάποιο τρόπο ντοπάρει τους ήρωες της ταινίας και αναγάγει το αιματηρό έργο τους σε εθνική υπόθεση ή μάλλον εθνικό ξεκαθάρισμα!

5. Ultra (1990) Directed by Ricky Tognazzi
Άλλο ένα εντελώς άγνωστο φιλμ, σκηνοθετημένο εξαιρετικά από τον γιο του γνωστού Ιταλού ηθοποιού Ugo Tognazzi - θα μπορούσαμε να πούμε η κινηματογραφική κατάθεση της Ιταλίας στο θέμα της οργανωμένης βίας στα γήπεδα, μέσα από την ιστορία των σκληροπυρηνικών φιλάθλων της Ρόμα, που πρόκειται να ταξιδέψουν σε εκτός έδρας παιχνίδι με την μισητή Juventus. Το φιλμ απεικονίζει με μαεστρία την περιθωριακή ζωή τον μελών της ομάδας και τη δύναμη και αυτοπεποίθηση που αποκτούν μέσα από το κλαμπ των Ultras, οι οποίοι έχουν αποκτήσει μεγάλη φήμη ως μια από τις πιο σκληρές "εταιρείες" στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Η ταινία περιέχει αρκετές σκηνές γραφικής βίας και στο τέλος σου αφήνει μια γλυπόπικρη γεύση, κυρίως λόγω των αντιφατικών ηρώων και της ρεαλιστικής φωτογραφίας.

Σύντομα ακολουθεί και το δεύτερο μέρος...